HỎI ĐÁP VỀ BỆNH CÚM A/H7N9
1. Vi rút cúm A (H7N9) là gì?
Vi rút cúm A H7 là nhóm vi rút cúm thường lưu hành ở các loài chim. Vi rút cúm A (H7N9) là một phân nhóm trong nhóm vi rút cúm A H7. Mặc dù một vài phân nhóm của vi rút H7 (H7N2, H7N3 và H7N7) thỉnh thoảng được tìm thấy gây nhiễm trên người, tuy nhiên chưa có trường hợp nào được ghi nhận nhiễm vi rút cúm A (H7N9) ở người cho tới khi các trường hợp đầu tiên phát hiện tại Trung Quốc được công bố vào ngày 31/3/2013.
2. Triệu chứng chính của nhiễm vi rút cúm A (H7N9) trên người?
Đến nay, bệnh nhân cúm A/H7N9 có bệnh cảnh của viêm phổi nặng.
Các triệu chứng chính bao gồm: Sốt, ho và khó thở.
Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa biết hết về bệnh cảnh của bệnh nhân nhiễm cúm A (H7N9) có thể gây ra.
3. Cho đến nay đã có bao nhiêu trường hợp nhiễm vi rút cúm A (H7N9) được ghi nhận?
Những ca mắc mới được báo cáo hiện đang được thu thập và công bố trên mạng hàng ngày. Có thể tìm thấy những thông tin mới nhất về các ca mắc cúm A (H7N9) trên website của Tổ chức Y tế thế giới (WHO - Disease Outbreak News).
4. Tại sao vi rút cúm A (H7N9) lại lây sang người?
Cho đến nay, chúng ta chưa có câu trả lời cho câu hỏi này, bởi vì chúng ta không biết rõ nguồn phơi nhiễm đối với những trường hợp nhiễm bệnh trên người đầu tiên được phát hiện. Tuy nhiên, khi phân tích gen của vi rút đã gợi ý rằng, mặc dù chúng có liên quan đến các loài chim nhưng chúng cũng cho thấy dấu hiệu thích nghi phát triển ở các loài động vật có vú. Sự thích nghi này bao gồm khả năng gắn vào tế bào của động vật có vú và phát triển ở nhiệt độ gần với nhiệt độ bình thường của các loài động vật có vú (thấp hơn so với nhiệt độ bình thường của chim).
5. Những điều được biết đến về nhiễm vi rút cúm H7 ở người trước đây trên thế giới?
Từ năm 1996 đến 2012, những trường hợp nhiễm trên người với vi rút cúm H7 (H7N2, H7N3 và H7N7) được báo cáo xảy ra tại Hà Lan, Ý, Canada, Mỹ, Mexico và Vương quốc Anh. Phần lớn các trường hợp nhiễm này xảy ra liên quan với sự bùng phát dịch bệnh trên gia cầm. Các trường hợp này có biểu hiện chính là viêm kết mạc và các triệu chứng về hô hấp ở mức độ nhẹ và trung bình, ngoại trừ có một trường hợp tử vong xảy ra tại Hà Lan.
6. Vi rút cúm A (H7N9) khác với vi rút cúm A (H1N1) và (H5N1) như thế nào?
Tất cả 3 vi rút này đều là vi rút cúm A nhưng giữa chúng có những sự khác biệt. H7N9 và H5N1 được biết đến có liên quan đến vi rút cúm ở động vật và thỉnh thoảng gây nhiễm cho người. H1N1 vừa có thể gây nhiễm cho người và gây nhiễm cho động vật.
7. Con người bị lây nhiễm vi rút cúm A (H7N9) như thế nào?
Vài trường hợp được khẳng định có tiếp xúc với động vật, tuy nhiên chưa biết những trường hợp này bị lây nhiễm như thế nào. Khả năng lây truyền từ động vật sang người và khả năng lây truyền từ người sang người đang được tiến hành điều tra nghiên cứu.
8. Có thể ngăn chặn lây nhiễm cúm A (H7N9) ở người như thế nào?
Mặc dù cả nguồn lây nhiễm và cách lây nhiễm cúm A (H7N9) ở người là chưa chắc chắn, nhưng cần lưu tâm triển khai các bước vệ sinh cơ bản để ngăn chặn sự lây nhiễm. Bao gồm 4 biện pháp chính:
- Vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống:
- Hạn chế sự tiếp xúc với nguồn bệnh:
- Biện pháp tăng cường sức khỏe và khả năng phòng bệnh:
- Khi có biểu hiện viêm đường hô hấp cấp như:
(chi tiết xin xem thêm phụ lục 1 đính kèm)
8. Ăn các sản phẩm thịt, chẳng hạn thịt gia cầm và thịt lợn có an toàn không?
Vi rút cúm không lây truyền qua tiêu thụ thực phẩm đã được nấu chín kỹ. Vì vi rút cúm gia cầm được bất hoạt ở nhiệt độ thông thường được sử dụng khi nấu chín thức ăn (để tất cả các phần của thực phẩm đều đạt nhiệt độ 70°C - rất nóng không có phần nào còn màu hồng), ăn thịt được chế biến và nấu chín đúng cách hoàn toàn an toàn, kể cả thịt gia cầm và chim săn được.
Không nên ăn thịt động vật bị bệnh hoặc chết vì mắc bệnh.
Ở những vùng đang xảy ra bùng phát dịch, vẫn có thể tiêu thụ các sản phẩm thịt với điều kiện phải nấu chín (đúng cách) và xử lý đúng cách trong quá trình chế biến. Ăn thịt sống và các món ăn chế biến từ tiết sống là thói quen ăn uống có nguy cơ cao và cần phải ngăn chặn.
9. Đến các chợ bán động vật và trang trại ở những vùng đã có các ca nhiễm cúm gia cầm được ghi nhận có an toàn không?
Khi đến các khu chợ bán động vật, cần tránh tiếp xúc trực tiếp với động vật sống và bề mặt tiếp xúc với động vật. Nếu bạn sống ở trang trại và chăn nuôi động vật để làm thực phẩm, như lợn và gia cầm, thì hãy đảm bảo cho trẻ em tránh xa những động vật bị bệnh hoặc chết; tách biệt các loài động vật khác nhau càng xa càng tốt; và thông báo ngay cho nhà chức trách địa phương khi có động vật bị bệnh hoặc chết. Không nên giết mổ và chế biến thịt những động vật bị bệnh hoặc chết vì mắc bệnh để ăn.
10. Có vắc xin phòng vi rút cúm A(H7N9) không?
Hiện chưa có vắc xin phòng ngừa nhiễm cúm A(H7N9). Tuy nhiên, vi rút đã được phân lập và định danh từ những ca mắc cúm đầu tiên. Bước đầu tiên trong việc bào chế vaccine là lựa chọn những vi rút ứng cử viên có thể đưa vào vaccine. WHO sẽ phối hợp với các đối tác tiếp tục định danh các loại vi rút cúm A ( H7N9) hiện có để xác định các chủng vi rút ứng cử viên tốt nhất. Sau đó những vi rút ứng cử viên cho vaccine này có thể được sử dụng để bao che (sản xuất) vaccine nếu cần thiet.
11. Đã có cách điều trị cúm A(H7N9) chưa?
Việc thử nghiệm labo ở Trung Quốc cho thấy rằng vi rút cúm A ( H7N9) nhạy với các thuốc điều trị cúm gọi là chất ức chế neuramidase (Oseltamivir và Zanamivir). Nếu những loại thuốc này được dùng khi mới mắc bệnh, chúng có hiệu quả trong điều trị nhiễm vi rút cúm mùa và cúm A (H5N1). Tuy nhiên, tại thời điểm này, chúng ta chưa có kinh nghiệm về việc dùng những loại thuốc này để điều trị nhiễm cúm H7N9.
12. Công chúng nói chung có nguy cơ mắc virus cúm A(H7N9) không?
Chúng ta vẫn chưa có đủ hiểu biết về những nhiễm trùng này để khang định kha nang ve nguy cơ đáng kể của việc virus lây lan trong cộng đồng. Khả năng này là chủ đề của các cuộc điều tra dịch tễ học hien đang được tiến hành.
13. Nhân viên y tế có nguy cơ lây nhiễm vi rút cúm A (H7N9)?
Nhân viên y tế thường tiếp xúc với các bệnh nhân mắc các bệnh truyền nhiễm. Vì vậy, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo việc dự phòng lây truyền các bệnh truyền nhiễm một cách phù hợp và triển khai kiểm soát áp dụng phù hợp tại các cơ sở y tế. Tình trạng sức khỏe của nhân viên y tế cần phải được theo dõi sát sao. Cùng với sự phòng ngừa chuẩn, nhân viên y tế chăm sóc cho các bệnh nhân nghi ngờ hoặc khẳng định nhiễm cúm A (H7N9) nên sử dụng các biện pháp phòng ngừa bổ sung để đảm bảo an toàn.
14. Đã bắt đầu tiến hành điều tra những gì?
Các cơ quan chức năng y tế quốc gia và địa phương hiện đang áp dụng nhiều biện pháp, trong đó có:
- Tăng cường giám sát các ca viêm phổi chưa rõ nguyên nhân để đảm bảo phát hiện sớm và xét nghiệm khẳng định những ca mắc mới.
- Điều tra dịch tễ, bao gồm việc đánh giá những ca nghi ngờ và người tiếp xúc với những ca đã được xác định.
- Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thú y để xác định nguồn gây nhiễm.
15. Vi rút cúm A (H7N9) có nguy cơ đe dọa gây đại dịch ở người?
Bất cứ vi rút cúm từ động vật mà phát triển có thể lây nhiễm cho người thì về lý thuyết đều có nguy cơ gây ra đại dịch. Tuy nhiên, liệu vi rút cúm A (H7N9) có thực sự gây ra đại dịch hay không thì điều này đến nay vẫn chưa thể biết được. Các vi rút cúm khác xuất hiện ở động vật mà được biết đôi khi lây nhiễm cho người cho đến nay chưa gây ra đại dịch trên người.
(Nguồn : Website của Văn phòng khu vực Tây Thái Bình Dương - Tổ chức Y tế thế giới)
