Một số tác hại về sức khỏe hô hấp thường xảy ra sau lũ lụt

Sự phát triển của nấm mốc và các chất gây ô nhiễm còn sót lại sau mưa bão lớn có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Mưa lớn góp phần gây ra các trận lũ lụt, một trong những tác động của biến đổi khí hậu. Nước lũ dâng cao, tràn vào các tòa nhà thường gây ra những tác hại tức thời, chẳng hạn như tử vong do đuối nước, thương tích khi tìm nơi trú ẩn hoặc chạy trốn, và hạ thân nhiệt sau khi tiếp xúc với nước lạnh mà không có nơi trú ẩn hoặc sưởi ấm.

Trong số những mối đe dọa ít thấy hơn là nguy cơ cao mắc các vấn đề về sức khỏe hô hấp như hen suyễn và dị ứng. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các biện pháp để giảm thiểu hoặc tránh lũ lụt, hoặc giảm thiểu các nguy cơ về sức khỏe hô hấp sau khi lũ lụt xảy ra

Lũ lụt gây ra các vấn đề về sức khỏe hô hấp như thế nào?

Lũ lụt có thể mang nước bị ô nhiễm hóa chất độc hại, kim loại nặng, thuốc trừ sâu, độc tố sinh học, nước thải và các mầm bệnh lây truyền qua nước vào các tòa nhà. Sau đó, một số chất gây ô nhiễm, độc hại vẫn còn trong bụi khô còn sót lại. Khi bị xáo trộn bởi các hoạt động hàng ngày như đi lại và dọn dẹp, chúng sẽ biến thành bụi siêu nhỏ trong không khí. Bất cứ thứ gì trong bụi khô đó - hóa chất độc hại, kim loại, độc tố sinh học - giờ đây đều có trong không khí bạn hít vào phổi, có khả năng ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp của bạn.

Các tòa nhà không nhất thiết phải bị ngập trong lũ lụt mới gây ra các vấn đề về hô hấp. Trong 1 số nghiên cứu, nhiều ngôi nhà sau cơn bão đã bị nước xâm nhập qua mái nhà, cửa sổ và ống thông gió - và một số ngôi nhà cách các vùng ven biển chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của cơn bão hơn 100 dặm

Sự phát triển của nấm mốc cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.

Một mối nguy hiểm phổ biến khác là nấm mốc, một số nấm mốc hình thành và lây lan trên vật liệu hữu cơ ẩm ướt hoặc đang phân hủy. Nấm mốc trong nhà thường phát triển do độ ẩm cao. Vật liệu ẩm ướt bên trong các tòa nhà sau lũ lụt tạo điều kiện hoàn hảo cho nấm mốc phát triển nhanh chóng.

Nấm mốc có thể được tìm thấy trong nhà và ngoài trời ở mọi điều kiện khí hậu. Nó lây lan bằng cách tạo ra các bào tử nhỏ bay trong không khí và rơi xuống các vị trí khác. Không có không gian trong nhà nào hoàn toàn không có bào tử nấm mốc, nhưng việc tiếp xúc với nồng độ cao có liên quan đến các biến chứng hô hấp như hen suyễn, viêm mũi dị ứng và viêm xoang. Do đó, lũ lụt ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp bằng cách làm tăng nguy cơ tiếp xúc với nồng độ cao hơn của bào tử nấm mốc cả trong nhà và ngoài trời.

Ví dụ, sau cơn bão Katrina ở New Orleans năm 2005, nồng độ bào tử nấm mốc trung bình ngoài trời ở các khu vực bị ngập lụt cao gấp đôi so với các khu vực không bị ngập lụt, và nồng độ bào tử nấm mốc cao nhất được đo trong nhà. Một nghiên cứu về hậu quả của cơn bão Katrina và trận lũ lụt ở Anh năm 2007 cho thấy thiệt hại do nước làm tăng tốc độ phát triển của nấm mốc và dị ứng đường hô hấp.

Trẻ em đặc biệt dễ bị các vấn đề sức khỏe do nấm mốc gây ra. Theo một nghiên cứu về sức khỏe hô hấp của trẻ nhỏ tại 30 cộng đồng ở Canada, tất cả các triệu chứng về hô hấp — bao gồm hen suyễn, viêm phế quản, kích ứng mắt và ho — thường xảy ra ở những ngôi nhà có nấm mốc hoặc ẩm ướt. Các nghiên cứu khác chứng minh rằng nấm mốc góp phần gây ra bệnh hen suyễn ở trẻ em

Bạn có thể làm gì để bảo vệ sức khỏe khỏi những tác hại của lũ lụt?

Một số nghiên cứu tại Hoa Kỳ sau cơn bão Ida năm 2021 đã xác định các yếu tố chung - cả về nhà ở và lũ lụt - có tác động lớn đến sức khỏe hô hấp. Kết quả sơ bộ cho thấy, hai yếu tố quyết định việc nấm mốc trong nhà có xuất hiện đáng kể hay không là tuổi thọ của mái nhà và số lượng biện pháp phòng ngừa mà người dân đã thực hiện sau khi bão Ida tràn qua. Tác động đến sức khỏe hô hấp cũng thay đổi tùy theo mực nước lũ, số ngày ở nhà trong tuần và số lượng biện pháp phòng ngừa được thực hiện sau khi Ida quét qua

Trước khi bão, lũ lụt hoặc mưa lớn bắt đầu: Bảo vệ chống lại sự xâm nhập của nước

Sửa chữa mái nhà, làm sạch máng xối và bịt kín xung quanh cửa sổ trời, ống thông hơi để ngăn ngừa rò rỉ. Đây là một số bộ phận dễ bị tổn thương nhất của một tòa nhà trong thời tiết bão và lốc xoáy.

Dọn dẹp cống rãnh và làm sạch bể tự hoại.

Xây dựng rào chắn và bịt kín các vết nứt trên tường ngoài và xung quanh cửa sổ để ngăn mưa lớn và nước lũ tràn vào.

Lắp đặt máy bơm nước ngầm để thoát nước từ tầng hầm và van chống trào ngược trên đường ống thoát nước để ngăn nước tràn vào nhà.

Sau lũ lụt hoặc mưa lớn: Hành động nhanh chóng để giảm thiểu độ ẩm và nấm mốc phát triển.

Hạn chế tiếp xúc với nước lũ, vì có thể gây nguy hiểm về điện và các chất độc hại, bao gồm cả nước thải chưa qua xử lý.

Hạn chế tối đa việc ở lại các khu vực bị ngập lụt (đặc biệt là sau bão) hoặc các tòa nhà cho đến khi chúng khô ráo và an toàn.

Kiểm tra tòa nhà xem có dấu hiệu xâm nhập của nước, độ ẩm và nấm mốc phát triển ngay sau khi lũ lụt.

Thoát nước lũ và xử lý cặn bẩn còn sót lại.

Loại bỏ các vật liệu xốp bị ảnh hưởng. Nếu có thể, hãy phơi khô chúng ngoài trời dưới ánh nắng mặt trời.

Tăng cường thông gió bằng cách mở tất cả cửa sổ và cửa ra vào, hoặc sử dụng quạt thông gió lớn để làm khô tòa nhà càng nhanh càng tốt.

Sử dụng máy hút ẩm trong các không gian ẩm ướt như tầng hầm.

Nâng cấp bộ lọc không khí hoặc sử dụng máy lọc không khí di động có bộ lọc HEPA để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với bào tử nấm mốc trong không khí

Cần làm gì nếu phát hiện nấm mốc?

Đeo khẩu trang N95 vừa vặn, găng tay và ủng cao su để vệ sinh.

Làm sạch và khử trùng mọi thứ đã tiếp xúc với nước bằng xà phòng, chất tẩy rửa và/hoặc các sản phẩm làm sạch kháng khuẩn.

Vứt bỏ vật liệu bị mốc trong túi nhựa dày được niêm phong.

BS. Trần Tôn

(Lược dịch từ: https://www.health.harvard.edu.)