Các nhân viên y tế công cộng phải nghĩ đến các giải pháp can thiệp cho những hành vi, muốn yêu cầu mọi người chấp nhận, dừng lại hoặc tiếp tục. Điều gì sẽ khuyến khích cộng đồng thay đổi những hành vi đang thực hiện? Trước khi tác động đến hành vi của ai đó hoặc thay đổi lựa chọn cho họ về hành vi (nguy hiểm hoặc bảo vệ), thì cần phải biết cách lựa chọn và quyết định của họ về hành vi đó ở khởi điểm đầu tiên.
Hành vi bắt nguồn từ truyền thống tập quán
Trong quá trình thay đổi hành vi đáp ứng phòng chống bệnh Ebola, mục tiêu quan trọng là ngăn chặn người dân mắc bệnh và cuối cùng ngăn chặn một mối đe dọa bệnh tật. Sau vụ bùng nổ dịch, các cộng đồng ở Tây Phi được khuyến khích từ bỏ hoặc thay đổi các phương pháp chôn cất truyền thống. Một số các nghi lễ như tắm rửa cơ thể kéo dài, đã được xác minh làm lây nhiễm nguy hiểm vi rút trên da của bệnh nhân sau khi chết. Các nhà truyền thông phát triển thông tin y tế công cộng này nhằm giúp cộng đồng thay đổi các quy tắc xã hội và phong tục chôn cất. Điều quan trọng là phải hiểu khoa học hành vi và nhân chủng học để truyền đạt thực hành chôn cất an toàn, theo cách có thể làm. Từ đó cộng đồng sẽ chọn cách thay đổi một hành vi đã ăn sâu trong văn hoá của họ.
7 điều cần lưu ý khi giao tiếp về sức khoẻ
- Tin tưởng: Liệu mọi người tin tưởng vào thông tin? Ai có thể ảnh hưởng (nguồn thông tin) đến người khác để thay đổi niềm tin đó?
- Thông tin: Những thông tin nào là cần thiết, và làm thế nào mọi người sẽ tìm thấy nó? Bao nhiêu là đủ, hoặc quá nhiều?
- Động cơ: Thông tin cho cộng đồng mà chúng ta đang cố gắng đạt được như thế nào?
- Môi trường: Các điều kiện xung quanh và ảnh hưởng đến cộng đồng là gì?
- Khả năng: Khả năng hành động của người dân đối với thông tin cung cấp là gì? Có rào cản nào không?
- Nhận thức: cộng đồng nghĩ gì về thông tin? Điều gì sẽ truyền cảm hứng cho họ hành động?
- Đáp ứng: Mọi người phản ứng như thế nào? Chúng ta có thể làm gì để giữ mối quan hệ với họ và hỗ trợ họ khi họ thực hiện?
Hành vi bắt nguồn từ các chuẩn mực xã hội
Sự bùng phát virus Zika vào năm 2016, lần đầu tiên trong hơn 50 năm qua một virut có liên quan việc gây các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng thai nhi. Do ảnh hưởng của nhiễm virut Zika trong thai kỳ nên các tiêu chuẩn xã hội và nhận thức về khám thai kỳ của nhà dịch vụ y tế đã được quan tâm, nhằm giảm bớt chi phí sàng lọc. Các bác sĩ lâm sàng đã được đào tạo về các nguy cơ liên quan đến virut Zika, biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm và giám sát, theo dõi, báo cáo những trường hợp nghi ngờ tới các cơ sở y tế tiểu bang, địa phương hoặc quốc gia của họ và phụ nữ đã được cung cấp miễn phí dịch vụ khám thai định kỳ, giáo dục và tiếp cận các bộ dụng cụ ngăn ngừa nhiễm virus Zika.
Hành vi bắt nguồn từ niềm tin
Cuộc chiến chống lại bệnh bại liệt đã dạy cho chúng ta tầm quan trọng của niềm tin trong việc thay đổi hành vi đối với mối đe dọa sức khoẻ cộng đồng. Việc tạo vắcxin phòng bại liệt hiệu quả chỉ là bước đầu tiên trong nỗ lực loại bỏ bệnh bại liệt.
Tất nhiên một loại văcxin hiệu quả là cần thiết, để ngăn ngừa do vi rus gây bệnh bại liệt, nhưng việc cộng đồng chấp nhận vaccin cũng quan trọng không kém. Các chuyên gia y tế công cộng đã tạo ra các thông điệp dựa trên tâm lý nhận thức, phát triển xã hội để thuyết phục cha mẹ đưa trẻ đến các phòng khám để tiêm phòng.
Thông báo hành vi: Sẵn sàng và đáp ứng
Ứng phó với các trường hợp khẩn cấp đòi hỏi sự kết hợp của nhiều chuyên gia trong nhiều lĩnh vực, bao gồm khoa học hành vi. Ví dụ, dịch tễ học cho phép chúng ta hiểu được có bao nhiêu người mắc bệnh và đặc trưng bệnh tật, trong khi khoa học về hành vi nhận diện vai trò của hành vi con người và các yếu tố tâm lý xã hội. Các nhà chuyên môn về khoa học hành vi có thể xác định các phương pháp để truyền đạt và thiết kế các chiến dịch để thay đổi hành vi , được chấp nhận về mặt văn hoá và xã hội. Điều quan trọng là chúng ta cố gắng hiểu tại sao mọi người làm hoặc nghĩ rằng họ cần làm gì để bảo vệ chính họ . Chúng ta thường cho rằng chúng ta hiểu hành vi của con người, nhưng chúng ta cần phải cởi mở khi làm việc với mọi người từ mọi hoàn cảnh và nền văn hoá khác nhau. Ai có thể nói rằng văn hoá của chúng ta là đúng và hiệu quả,
Vì vậy, đạo đức y tế công cộng cũng là một cân nhắc quan trọng khi đề xuất các can thiệp thay đổi hành vi. Khi chúng ta ở trong tình huống đặc biệt nguy hiểm hoặc căng thẳng, những giả định của chúng ta về hành vi của người khác có thể dẫn đến các khuyến cáo hoặc hành động có vẻ ngược lại hoặc sai trái với họ. Áp dụng cẩn thận khoa học hành vi là rất quan trọng đối với bất kỳ nhiệm vụ nào nhằm cải thiện sức khoẻ và an toàn công cộng, ở một nơi nào đó và trên khắp thế giới.
Tài liệu:
- Nghiên cứu Truyền thông: Đánh giá các phương pháp được sử dụng và nghiên cứu sáng tạo để cải thiện các chiến dịch thay đổi hành vi - CDC. https://blogs.cdc.gov/publichealthmatters/2018/02/behavior-change/
- https://www.cdc.gov/phpr/infographics/communicatinghealth.htm
Bs. Hồ Thị Thiên Ngân
